Wat is een calorie?
De calorie is een meeteenheid voor energie (E) of warmte. 1 calorie is de benodigde hoeveelheid energie om 1 gram water, 1 graad in temperatuur te laten stijgen. Men gebruikt altijd de kilocalorie (1000 calorieën) als eenheid, omdat 1 calorie zo weinig is. Over het algemeen wordt de kilocalorie verbasterd tot calorie. De afkorting voor een kilocalorie is Cal (met hoofdletter) of kcal terwijl de afkorting voor een calorie cal is. Deze twee worden vaak door de war gehaald en dat maakt het lastig. In de wetenschap is de term zelfs verouderd en wordt er officieel gebruikt van de joule als eenheid. Een calorie is gelijk aan 4.18400 joule.
Zijn alle calorieën hetzelfde?
Net zoals een liter een liter is, een kilogram een kilogram en een centimeter een centimeter, is een calorie een calorie. Dat de inhoud van een liter cola anders is dan de inhoud van een liter water doet niets af aan het feit dat de meeteenheid nog steeds een liter is. Een calorie is dus eigenlijk niets meer dan een eenheid om aan te geven hoeveel energie bepaalde hoeveelheden voedingsmiddelen leveren. Het gaat dan ook om de context waarin bepaalde uitspraken worden geplaatst. Wat mensen eigenlijk bedoelen wanneer ze zeggen dat niet alle calorieën hetzelfde zijn, is dat de verhouding van macronutriënten niet hetzelfde zijn. Daar hebben ze een punt.
Zijn calorieën belangrijk?
Ja ze hebben een bepalende rol in het transformatieproces. Je moet per slot van rekening een positieve energiebalans creëren om spiermassa op te bouwen. Een positieve energiebalans wil zeggen dat je dagelijks meer calorieën consumeert dan dat je verbrand. Je lichaam heeft dan bouwstoffen tot zijn beschikking om spiermassa op te bouwen.
Calorieën spelen een zeer bepalende rol in het transformatieproces volgens de hoofdwetten van thermodynamica. Van een teveel aan calorieën uit ‘gezonde’ en ‘verantwoorde’ voeding word je net zo goed moddervet als een teveel aan calorieën uit ‘ongezonde’ en ‘onverantwoorde’ voeding. Met het eten van ‘gezonde’ en ‘verantwoorde’ voeding moeten de meeste mensen echter ontzettend hun best doen om aan hun basiscaloriebehoefte te komen of er overheen te gaan. Je moet bijvoorbeeld aardig wat wortelen eten om op te kunnen boksen tegen een zak patat. Naast het belang van calorieën moet er uiteraard ook gekeken worden naar andere bepalende factoren zoals de samenstelling van de macronutriënten (koolhydraten, eiwitten en vetten) en micronutriënten (vitamines en mineralen), intoleranties, allergieën, hormoonprofiel, vetpercentage, vochtinname, aantal uren slaap, etc.
Het exact berekenen van je caloriebehoefte is een onmogelijke opgave. Je kunt de hoeveelheid slechts benaderen door rekening te houden met factoren als je basaal metabolisme, sportieve activiteiten, dagelijkse activiteiten die niet gelden als sportieve activiteit en het thermische effect van voeding. Van de drie macronutriënten hebben proteïnen het hoogste thermische effect. Dit hoge thermische effect betekent dat er meer energie wordt verbruikt met het verteren, absorberen, opslaan en verbranden van de eiwitten dan bij koolhydraten of vetten het geval is. Bij vetten zit het thermische effect op 3%, bij koolhydraten tussen de 3% en 6% en bij eiwitten zit dit maar liefst tussen de 15% en 20%. Dit zijn allemaal zaken om rekening mee te houden.